Μέλος του ομίλου: Ενωμένα Φαρμακεία Κύπρου
Όλοι γνωρίζουμε ότι η μεγαλύτερη και η δυσκολότερη κατάκτηση του ανθρώπου είναι ο «λόγος». Η εμφάνιση και η εξέλιξή του, αρχίζει στην βρεφική ηλικία και στα πρώτα παιδικά χρόνια μπαίνουν οι βάσεις για τη σωστή ανάπτυξη, η οποία συνεχίζεται και τελειοποιείται με την κατάκτηση του γραπτού λόγου. Ο άνθρωπος είναι γενετικά προικοδοτημένος να μάθει να μιλά, να μάθει τους κανόνες ομιλίας. Με άλλα λόγια, διαθέτει τον “μηχανισμό” εκείνο, που μέσα από μια φυσιολογική διαδικασία κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, θα του επιτρέψει κάποια στιγμή όχι μόνο να συλλάβει το περιεχόμενο της ομιλίας των άλλων αλλά και να την αναπαραγάγει.
ΛΟΓΟΣ:
Είναι ο «μηχανισμός» με τον οποίο η ομιλία γίνεται ακουστή στους άλλους. Βασίζεται στη σωστή λειτουργία και απόλυτα συντονισμένη συνεργασία των συστημάτων της αναπνοής, της φώνησης, της αντήχησης και της άρθρωσης.
ΟΜΙΛΙΑ:
Ένα πολύπλοκο σύστημα κοινά αποδεκτών προφορικών συμβόλων και κανόνες για το συνδυασμό αυτών των συμβόλων σε εννοιολογικά συμπλέγματα. Ο όρος “ομιλία” χρησιμοποιείται κυρίως όταν αναφερόμαστε στο προφορικό-λεκτικό ανθρώπινο σύστημα επικοινωνίας.
Ποια στάδια διέρχεται η ανάπτυξη και κατάκτηση της ομιλίας;
Στην αρχή, το βρέφος βγάζει άναρθρες φωνές, που έχουνε στόχο κυρίως να εκφράσουν τη φυσιολογική δυσφορία του π.χ., τη πείνα. Το κλάμα, τα γουργουρίσματα, τα ψελλίσματα, οι πρώτες φωνούλες, είναι οι πρώτες γλωσσικές εκφράσεις του παιδιού και συνήθως αντικατοπτρίζουν τη φυσική του κατάσταση. Γύρω στους 8 μήνες, οι άναρθρες φωνές του μωρού παρουσιάζουν μια ξαφνική και γρήγορη αλλαγή. Σταδιακά συντίθενται τα σημάδια μιας επικοινωνίας μεταξύ του παιδιού και του περιβάλλοντός του και γύρω στους 12 μήνες έχουμε τις πρώτες λέξεις.
Σ’ αυτή την περίοδο το παιδί χρησιμοποιεί μια λέξη, της οποίας η ερμηνεία εξαρτάται από το περιεχόμενο των κινήσεων, της μίμησης ή των συνθηκών. Έτσι «τουτού» σημαίνει «αυτοκίνητο». Πρέπει, βέβαια, να σημειώσουμε ότι πάντα προηγείται η παθητική αντίληψη του λόγου, δηλαδή ο εσωτερικός λόγος, από την ενεργητική έκφραση. Είναι, δηλαδή, σαφές, ότι, προτού το βρέφος αρθρώσει τις πρώτες του λεξούλες, είναι ήδη ικανό να κατανοήσει αρκετά.
Από τους 18 μήνες μέχρι τα δεύτερα γενέθλια του παιδιού εμφανίζονται οι πρώτες φράσεις, οι πρώτοι συνδυασμοί δυο λέξεων, καθώς και η άρνηση (π.χ. «όχι νάνι», «όχι μαμ»), που εισάγουν το παιδί στους πρώτους αντιληπτικούς χειρισμούς. Τώρα ο ρόλος της οικογένειας είναι σημαντικός, αφού, όταν απουσιάζουν τα γλωσσικά ερεθίσματα, παρατηρείται φτωχό λεξιλόγιο ή καθυστέρηση στην εκμάθηση του προφορικού λόγου. Το παιδί μιμείται και επαναλαμβάνει με τον τρόπο του το προφορικό μοντέλο του ενηλίκου. Έτσι, μαθαίνει σταδιακά καινούργιες λέξεις και νέες δομές που, στη συνέχεια, επενδύονται στην καθημερινή λεκτική του δραστηριότητα.
Μετά τα τρία χρόνια σχηματίζει προτάσεις με τρεις, τέσσερις ή περισσότερες λέξεις, χρησιμοποιεί πληθυντικό αριθμό, πτώσεις, χρόνους ρημάτων κ.λπ. Το παιδί πλέον το κατανοούν όχι μόνο οι γονείς του, αλλά και το εξω-οικογενειακό του περιβάλλον.
Η περίοδος από τα 3 μέχρι τα 6 χρόνια είναι ταχείας γλωσσικής εξέλιξης, τόσο στον τομέα της κατανόησης όσο και στον τομέα της έκφρασης. Μέχρι τα 5 χρόνια, το παιδί μπορεί να διηγηθεί πρόσφατα γεγονότα, χρησιμοποιεί προτάσεις μεγάλες και σωστές και ονομάζει τα βασικά χρώματα. Οι μόνοι φθόγγοι που μπορεί να μην προφέρει για λίγο καιρό ακόμη σωστά είναι το ρ, το δ, το σ, και το θ, ενώ και αυτοί πρέπει να έχουν αποκατασταθεί μέχρι να πάει το παιδί στο σχολείο. Πολύ συχνά παρατηρούνται κάποιοι μηχανισμοί διευκόλυνσης, όπως παραλείψεις, αντικαταστάσεις, αντιμεταθέσεις, που όμως το παιδί εγκαταλείπει γρήγορα καθώς το φωνολογικό του σύστημα εξελίσσεται. Έτσι θεωρείται φυσιολογικό ένα τρίχρονο παιδί να λέει «παπέλο» αντί για «καπέλο» ή «νελό» αντί για «νερό» στην προσπάθεια του να επικοινωνήσει λεκτικά μαζί μας. Όταν αυτό όμως συμβαίνει με ένα εξάχρονο παιδί, πρέπει να ανησυχούμε.
Είναι γεγονός ότι κάθε παιδί είναι διαφορετικό και γι’ αυτό μπορεί να υπάρξει κάποια διακύμανση σχετικά με το χρόνο που κατακτά κάποια δεξιότητα, ωστόσο ο μέσος όρος σημαίνει κάτι και ειδικά αν έχει περάσει εξάμηνο και το παιδί δεν παρουσιάζει πρόοδο, τότε θα πρέπει να υπάρξει προβληματισμός.
Στάδια φυσιολογικής εξελικτικής ανάπτυξης του λόγου
Έως 2 χρονών:
Έως 3 χρονών:
Έως 4 χρονών:
Να αναφέρουμε ότι αρκετοί γονείς συνήθως περιμένουν μέχρι να πάει το παιδί στο σχολείο, ελπίζοντας ότι στο μεταξύ ο λόγος ή και η ομιλία του θα βελτιωθεί, πράγμα που μερικές φορές συμβαίνει. Αυτό ωστόσο ενέχει κινδύνους. Σε περιπτώσεις που ο λόγος είναι φτωχός και η ομιλία μη κατανοητή, το παιδί ίσως να μην μπορεί να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του σχολείου, με επακόλουθες δυσκολίες στις σχέσεις του με τους συμμαθητές του αλλά και με την οικογένεια του. Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, το παιδί καταλήγει να παρουσιάζει ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες. Συνήθως, η οικογένεια συμβουλεύεται τον ειδικό, όταν το παιδί βρίσκεται σε ηλικία 4 έως 8 ετών. Αρχίζουμε να ανησυχούμε για καθυστέρηση στο λόγο ή και στην ομιλία, όταν το παιδί δεν λέει πολλά πράγματα στα 3 του χρόνια.
Ένα αρκετό υψηλό ποσοστό παιδιών και στη χώρα μας παρουσιάζει διαταραχές στο λόγο ή και στην ομιλία. Αυτές οι διαταραχές μπορεί να οφείλονται σε γενικότερη αναπτυξιακή καθυστέρηση και σε προβλήματα που αφορούν αποκλειστικά τη λειτουργία του λόγου, όπως αναπτυξιακή καθυστέρηση λόγου, διαταραχές στην άρθρωση, τραυλισμός, βαρηκοΐα ή συναισθηματικές διαταραχές κ.λπ.
Οι γονείς θα πρέπει να ανησυχούν όταν…
Η σοβαρότητα του προβλήματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και μπορεί να κυμαίνεται από ήπια δυσκολία κατά την οποία οι προτάσεις του παιδιού είναι ελλιπείς ή λανθασμένες (λανθασμένη χρήση προσώπου, χρόνου, αριθμού, έλλειψη συνδετικών λέξεων, κλπ.) εως βαρειά στην οποία εμπλέκονται και η εκφραστική ικανότητα και η κατανόηση της ομιλίας των άλλων (αντιληπτική κι εκφραστική δυσφασία).
Τι είναι η Λογοθεραπεία
Η επιστήμη της λογοθεραπείας, είναι η επιστήμη της παθολογίας του λόγου και της επικοινωνίας και ασχολείται με την πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία και έρευνα των διαταραχών επικοινωνίας δηλαδή των διαταραχών του λόγου, της φωνής, της ομιλίας και της επικοινωνίας σε παιδιά και σε ενήλικες.
Ποιος είναι ο λογοθεραπευτής
Λογοθεραπευτής είναι ο επιστήμονας που έχει την πανεπιστημιακού επιπέδου θεωρητική και κλινική εκπαίδευση για να ασκεί την επιστήμη της παθολογίας του λόγου και της επικοινωνίας.
Ο λογοθεραπευτής χρησιμοποιεί μεθόδους και δοκιμασίες (tests) και σε ορισμένες περιπτώσεις ηλεκτρονικά όργανα για
Κατόπιν,
Πότε ένα παιδί χρειάζεται λογοθεραπεία:
Εάν το παιδί σας παρουσιάζει μια από τις παρακάτω δυσκολίες τότε θα ήταν καλό να απευθυνθείτε σε ένα λογοθεραπευτή για να ελεγχθεί το στάδιο γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού:
Λόγος (γλωσσική έκφραση και κατανόηση):
Άρθρωση/Ομιλία (Καθαρότητα Ομιλίας):
Ροή Ομιλίας (τραυλισμός):
Η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη παρέμβαση προβλημάτων λόγου, άρθρωσης, ομιλίας και του μαθησιακού, ψυχολογικού και κοινωνικού τομέα, αποτελούν τους βασικούς άξονες της λειτουργίας της λογοθεραπείας όλα αυτά τα χρόνια.
Παιδιά ηλικίας 2 - 4 ετών
ΑΝΝΑ ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ
ΛΟΓΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ – ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΟΣ
B.Sc. (Hons.), M.Sc., M.R.C.S.L.T